İstanbul’dan kalkan Bandırma isimli vapur, Samsun Limanı’na yanaştığından bu güne 1 asırdan biraz fazla bir zaman geride kaldı.
Büyük bir ulus olmuş, medeniyet olmuş bir devletin yıkılmasını isteyen emperyalist güçlerin göz diktiği topraklarımızda, henüz şehitlerimizin kanı kurumamışken, denizden karaya atılan bir adım her şeyi değiştirdi.
"Bazen bir gemi bir ülkenin kaderini taşır"
Bağımsızlık için milli mücadelenin başladığı, emperyalist güçlere karşı 101 yıl önce işaret fişeği çakılan mücadele ile yeniden doğmuş ve bugün dünyada muteber, saygın ve tanınan bir devlet olan Türkiye Cumhuriyeti’nin temellerini her şeylerini feda ederek atan, tıpkı Gazi Mustafa Kemal Paşa gibi yüzbinlerce, milyonlarca insanın .. Türkiye'nin doğum günüdür 19 Mayıs..
19 Mayıs 1919. Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk, kendisinin doğum gününü soranlara bundandır ki 19 Mayıs cevabını vermiştir.
Kahramanlık öykülerinden dayanışmaya, tarihi direnişlerden destansı hikayelere kadar Osmanlı döneminden beri birlikte yaşayan Anadolu halkı, omuz omuza vererek Gazi Meclisi ve komutanlarının yönetiminde omuz omuza vererek yurt savunmasını başarmıştır.
19 Mayıs 1919 bir direnişin, bir itirazın başlangıcıdır. 1. Dünya Savaşı’nın galip devletlerinin yöneticileri tarafından masa başında paylaşılan ve Osmanlı Hükümeti’nin onay verdiği, vatanı parça parça eden Sevr Anlaşması’nı yırtıp atan bir halk mücadelesinin ateşinin yakıldığı tarihtir. Mustafa Kemal Atatürk, Nutuk isimli eserinde o günü şöyle anlatır:
“1919 yılı Mayısının 19’uncu günü Samsun’a çıktım. Genel durum ve görünüş :
Osmanlı Devleti’nin içinde bulunduğu topluluk, Birinci Dünya Savaşında yenilmiş, Osmanlı ordusu her yanda zedelenmiş, koşulları ağır bir ateşkes anlaşması (mütarekename) imzalanmış. Büyük Savaşın uzun yılları boyunca, ulus, yorgun ve yoksul bir durumda. Ulusu ve ülkeyi Genel Savaşa sürükleyenler, kendi yaşamlarının kaygısına düşerek, yurttan kaçmışlar. Padişah ve Halife olan (Saltanat ve halifelik katında oturan) Vahdettin, soysuzlaşmış, kendini ve yalnız tahtını koruyabileceğini umduğu alçakça önlemler araştırmakta. Damat Ferit Paşa’nın’nın başkanlığındaki hükümet, güçsüz, onursuz, korkak, yalnız padişahın isteklerine uymuş, onunla birlikte kendilerini koruyabilecek herhangi bir duruma boyun eğmiş.
Ordunun elinden silahları ve cephanesi alınmış ve alınmakta.
İtilâf devletleri, ateşkes anlaşması hükümlerine uymayı gerekli görmüyorlar. Birer uydurma nedenle, İtilâf donanmaları ve askerleri İstanbul’da. Adana ili Fransızlar; Urfa, Maraş, Antep İngilizlerce işgal edilmiş. Antalya ile Konya’da İtalyan birlikleri, Merzifon’la Samsun’da İngiliz askerleri bulunuyor. Her yanda yabancı devletlerin subay ve görevlileri ve özel adamları çalışmakta. Daha sonra, sözümüze başlangıç olarak aldığımız tarihten dört gün önce, 15 Mayıs 1919’da İtilâf Devletlerinin uygun bulmasıyla Yunan ordusu İzmir’e çıkarılıyor.
Bundan başka, yurdun dört bir bucağında Hıristiyan azınlıklar, gizli, açık, özel istek ve amaçlarının elde edilmesine, devletin bir an önce çökmesine çaba harcıyorlar.
Sonradan elde edilen güvenilir bilgi ve belgeler, İstanbul Rum Patrikliğinde kurulan Mavri Mira Kurulu’nun illerde çeteler kurmak ve yönetmekle, gösteri toplantıları ve propagandalar yaptırmakla uğraştığını doğruladı. Yunan Kızılhaçı, Resmi Göçmenler Komisyonu, Mavri Mira Kurulu’nun çalışmalarını kolaylaştırmaya yardım ediyor. Mavri Mira Kurulu’nca yönetilen Rum okullarının izci örgütleri, yirmi yaşını aşmış gençleri de içine alarak her yerde geliştiriliyor.
Ermeni Patriği Zaven Efendi de, Mavri Mira Kurulu ile düşünce birliği içinde çalışıyor. Ermeni hazırlığı da tam olarak Rum hazırlığı gibi ilerliyor.
Trabzon, Samsun ve bütün Karadeniz kıyılarında kurulan ve İstanbul’daki merkeze bağlı Pontus Cemiyeti kolaylıkla ve başarıyla çalışıyor”
Mustafa Kemal Atatürk, bu satırları ile anlattığı tarihte 38 yaşındaydı. Osmanlı ordusunun Yarbay rütbesinde subayıydı. Çanakkale Cephesi’nde başarılar kazanmış, 1. Dünya Savaşı’nda Çanakkale zaferi dışında Trablus, Şam ve Doğu cephelerinde görev almış, askeri taktik ve kumanda yönünden çok mahir, entelektüel birikimi yüksek bir subay olmakla birlikte aynı zamanda yoksul bir aileden gelen bir halk çocuğudur.
Atatürk’ü Anma
“Benim naciz vücudum elbet bir gün toprak olacaktır; fakat, Türkiye Cumhuriyeti ilelebet payidar kalacaktır.”
Cumhuriyetin kuruluşundan sonra bu sözleri söyleyen Mustafa Kemal Atatürk, Nutuk’un girişinden yer verdiğimiz gözlediği siyasi koşullar ile Osmanlı Devleti’nin geldiği noktayı işaret edercesine “ilelebet payidar” yani sonsuza dek devletin varlığını sürdürmesi hedefini kendisinin bir gün öleceğini de vurgulayarak bir vizyon olarak belirlemiştir.
Burada Mustafa Kemal Paşa, devletin kurumsallığının ve ülkede yaşayanların kararı ile iradesinin ülke yöneticilerinden her zaman üstte olması gerekliliğini öne çıkarmıştır. Kişilere, gruplara, ideolojilere, kliklere bağlı olan devletlerin geldiği bitme noktasını doğru okuyan Atatürk, tam da bu anlayışla demokrasi vizyonu koymuş ve “Egemenlik kayıtsız şartsız milletindir” sözünü söylemiştir.
Nutuk’un son bölümünde yine geleceğe dönük olarak “Türk Gençliği” hitabıyla seslendiği ülkenin gençlerine armağan edilen 19 Mayıs milli bayramında Atatürk’ü Anma kısmının nasıl olması gerektiğini yine kendisinin bir sözünden anlamaya çalışalım:
“Beni görmek demek mutlaka yüzümü görmek değildir. Benim fikirlerimi, benim duygularımı anlıyorsanız ve hissediyorsanız bu kafidir.”
Son olarak..
Memleketi kurtarmak için Samsun'a çıktıktan tam 19 yıl sonra, 19 Mayıs 1938 günü... Son 19 Mayıs'ında halkla birlikte olan Atatürk'ün yüzündeki tebessüm çok şeyi anlatır.
ilk adımın 101. Yılında“Özgürlük ve Bağımsızlık, benim karakterimdir”diyen Mustafa Kemal Atatürk’ü anıyor, tüm gençlerin bayramını kutluyoruz.